Χαρούπι: χρήσεις στην κουζίνα
Την χαρουπιά, την συναντάμε και με τα ονόματα Κερατιά, Ξυλοκερατιά, Κουντουριδιά, Κουτσουπιά, Τσερακιά, Κουτσικιά. Γεννήθηκε ως δέντρο στα εδάφη της ανατολικής Μεσογείου και ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι την καλλιεργούσαν για τους καρπούς της. Στην Ελλάδα βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές νησιώτικες περιοχές και κυρίως στην Κρήτη και στη Σάμο. Τα χαρούπια είναι μεγάλοι λοβοί μεταβλητού μεγέθους (από 10 έως 20 εκατοστά) και με χαρακτηριστικό σκούρο καφέ χρώμα, των οποίων η εξωτερική επιφάνεια είναι πολύ σκληρή ενώ στο εσωτερικό, ο πολτός είναι σαρκώδης και ζαχαρώδης. Το όνομα των σπόρων προέρχεται από τον όρο καράτια, που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα ως μονάδα μέτρησης των πολύτιμων λίθων και αυτό γιατί παλαιότερα στα αραβικά κράτη, αυτό το προϊόν χρησιμοποιήθηκε για την μέτρηση του χρυσού καθώς θεωρείται ιδιαίτερα ομοιόμορφος ως προς το μέγεθος και το βάρος. Μπορεί να φαίνεται παράξενο αλλά μόλις ωριμάσει ο λοβός του χαρουπιού μπορεί να καταναλωθεί ως έχει ή ψητός αλλά ακόμα και μασώμενος, καλυμμένος με τη λεπτή καφέ φλούδα του. Έχουμε συνηθίσει να τον θεωρούμε φτωχό καρπό, στην πραγματικότητα, είναι μια πολύτιμη και σημαντική τροφή, με μια αξιοσημείωτη θρεπτική δύναμη.
Στην κουζίνα, λοιπόν, χρησιμοποιούνται κυρίως οι ώριμοι λοβοί του φυτού, οι οποίοι μπορούν να καταναλωθούν φρέσκοι, αποξηραμένοι ή ελαφρώς ψημένοι. Από την άλλη πλευρά, οι σπόροι, οι οποίοι είναι πολύ σκληροί αλλά όταν υποβληθούν σε κατάλληλη επεξεργασία, παράγουν μέρος των υποκατάστατων της σοκολάτας ή του αλευριού. Η γλυκιά του γεύση θυμίζει αυτή της σοκολάτας με το πλεονέκτημα ότι είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και με λιγότερες θερμίδες. Επιπλέον, δεν περιέχει ψυχοδραστικές ουσίες και για το λόγο αυτό αντιπροσωπεύει ένα έγκυρο υποκατάστατο της σοκολάτας για τα άτομα που έχουν προβλήματα αλλεργίας ή δυσανεξίας προς την τελευταία. Επίσης, τα φύλλα είναι εξαιρετικά για την παρασκευή φυσικών χαλαρωτικών και χωνευτικών αφεψημάτων αλλά έχουν και καταπραϋντικά αποτελέσματα στον βήχα.
Εδώ είναι οι πιο σημαντικές ιδιότητες του χαρουπιού: Πρόληψη της οστεοπόρωσης, μείωση του επιπέδου της χοληστερόλης στο αίμα και ο φρέσκος πολτός χαρουπιού έχει καθαρτικές ιδιότητες. Τα χαρούπια περιέχουν μια σειρά από βιταμίνες: Α, Β, Β2, Β3 και D. Είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα όπως μαγνήσιο, σίδηρος, φώσφορος, μαγγάνιο και κάλιο.
Ας προσπαθήσουμε τώρα να σας εξηγήσουμε πώς χρησιμοποιείται στην κουζίνα το χαρούπι, θεωρώντας ως δεδομένο ότι το πιο χρησιμοποιημένο μέρος είναι η σκόνη πολτού των σπόρων ή χαρουπάλευρο. Δηλαδή, μέσα στους λοβούς υπάρχουν οι σπόροι από τους οποίους λαμβάνεται το χαρουπάλευρο. Μάλιστα, αυτό μπορεί να ληφθεί τόσο με το τρίψιμο ολόκληρου του καρπού όσο και με ένα μόνο τρίψιμο του σπόρου. Οι χρήσεις του στην κουζίνα ποικίλλουν από την παρασκευή γλυκών, μπισκότων και αρτοσκευασμάτων μέχρι τη δημιουργία φρέσκων ζυμαρικών. Εάν το χαρουπάλευρο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε μικρές δόσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντικαταστήσει μερικώς ή πλήρως το αλεύρι που θα χρησιμοποιήσετε. Για παράδειγμα, με ένα μείγμα από ρυζάλευρο και χαρουπάλευρο, μπορεί να ληφθεί ένα αλεύρι χωρίς γλουτένη για την παρασκευή γλυκών. Το χαρουπάλευρο επίσης μπορεί, να χρησιμοποιηθεί και για την παρασκευή ζύμης, ως υποκατάστατο των παραδοσιακών άλευρων. Αν σας αρέσει να ετοιμάζετε σπιτικά ζυμαρικά, μπορείτε να δοκιμάσετε να ζυμώσετε με χαρουπάλευρο. Είναι εύκολο να το δουλέψετε και προσφέρει μια πραγματικά ξεχωριστή γεύση. Τα ζυμαρικά που φτιάχνονται με αυτόν τον τρόπο μπορούν να συνοδεύονται από σάλτσες με βάση τα λαχανικά ή με μια απλή κουταλιά ωμό ελαιόλαδο για να αναδείξουν τη φυσική τους γεύση.
Μια άλλη χρήση αυτού του καρπού, που είναι ενδιαφέρουσα και περίεργη, αλλά ευρέως διαδεδομένη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ειδικά στην Ισπανία, είναι για την παρασκευή, νόστιμου λικέρ χαρουπιού, το οποίο μπορεί να αναπαραχθεί εύκολα ακόμη και στο σπίτι. Στην πραγματικότητα, αρκεί να κόψετε τους λοβούς σε κομμάτια και να τους αφήσετε σε καθαρό οινόπνευμα για ένα μήνα και ανακατεύοντας περιστασιακά. Εν τω μεταξύ, ετοιμάζετε ένα σιρόπι με βάση το νερό και τη ζάχαρη που θα το προσθέσετε στο αλκοόλ, την κατάλληλη στιγμή, ανακατεύοντας. Έτσι θα έχετε ένα λικέρ με βάση το χαρούπι που θα εκπλήξει τους καλεσμένους σας και θα είναι ένα εξαιρετικό χωνευτικό μετά το δείπνο. Τέλος, μια γρήγορη και νόστιμη ιδέα είναι να ετοιμάσετε ένα διαιτητικό σνακ με βάση τους λοβούς χαρουπιών στο φούρνο. Απλά ψήνετε τους λοβούς χαρουπιών στους 1200C , για λιγότερο από 15΄ για να έχετε ένα ελαφρύ αλλά νόστιμο σνακ.
Αν λοιπόν ακούσετε την ερώτηση: "Χαρούπι; Τι είναι αυτό ;" μπορείτε να απαντήσετε με σιγουριά ότι αυτός ο καρπός είναι ανάλογος του κακάου αλλά είναι πιο γλυκός και πιο ωφέλιμος για τον οργανισμό.
